Citizen Science
Burgerwetenschap bij het NIOO
De 'amateurwetenschap' rukt op. Maar bij het NIOO weten we al veel langer de hulp van burgerwetenschappers op waarde te schatten. Ons oudste 'Citizen Science'-project gaat terug tot begin vorige eeuw. Een overzicht...
Al meer dan 100 jaar ringen vele (honderden) getrainde vrijwilligers Nederlandse wilde vogels.
De lichtgewicht vogelring is eigenlijk een mini-paspoort en levert waardevolle kennis op over bijvoorbeeld trekroutes, overleving en aanwas van vogelsoorten. Zo houdt het Vogeltrekstation de vinger aan de pols bij vogels voor wetenschap, bescherming en beleid.
NESTKAST is het netwerk waarin amateur nestkastonderzoekers, professionals, het Vogeltrekstation en Sovon Vogelonderzoek Nederland bij elkaar komen.
Op deze manier willen we het amateur nestkastenonderzoek naar een hoger plan tillen, de inspanningen van talloze vrijwilligers beter gebruiken en de professionele instituten toegang geven tot meer gegevens en studiemateriaal voor het signaleren van trends.
In het LichtOpNatuur-project kijken we naar het effect van nachtelijk kunstlicht op de natuur.
Op nog maar weinig plaatsen in de wereld zijn de nachten echt donker. Samen met allerlei gespecialiseerde vrijwilligers meten we de effecten van verschillende kleuren LED-licht op vogels, vleermuizen, insecten, muizen, planten. Dit levert straks natuurvriendelijker verlichting op.
Het begon allemaal met een bijzonder idee.
Nu wordt het internationaal door steeds meer onderzoekers en citizen scientists toegepast. Theezakjes vertellen je hoe het met het bodemleven gesteld is: hoe snel wordt de thee namelijk afgebroken? Verschillende NIOO-onderzoekers zijn hierbij betrokken, bijvoorbeeld om de test naar het water te ‘vertalen’.
Zo’n 50 diepe Brabantse plassen zijn net helemaal onderzocht op hun ecologische én recreatieve waarde.
Duikclubs, omwonenden en gebruikers van Waarneming.nl hielpen daarbij mee. Ook is er een Europees monitoringsproject voor meren van start gegaan, met in ieder land een combi van wetenschappers en citizen scientists. En met extra aandacht voor het probleem van microplastics.
Een ‘oerproject’ uit de tijd dat Citizen Science nog niet overgewaaid was naar Nederland: het meerkoetenproject van NIOO en CITO.
Rond het begin van deze eeuw adopteerden vijf jaar lang scholieren en andere waarnemers meerkoetenplekken. In herfst, winter en lente scoorden ze tweewekelijks het aantal meerkoeten, hun omgeving en het voedselzoek- en groepsgedrag.
Zonder bodemdieren geen gezonde bodem. Maar hoe gaat het met ze in steden en dorpen, in onze achtertuin?
Al op de eerste 'Bodemdierendag', in 2015, gingen een paar duizend mensen op zoek. Inmiddels zijn de dagen in oktober een jaarlijkse traditie aan het worden. Vaak gaan hele families of schoolkassen aan de slag, en zo zijn er samen al tienduizenden 'bodemschatjes' gespot.
Wilde eend gezien met jongen? Geef het door aan voormalig NIOO-onderzoeker Erik 'Dr. Duck' Kleyheeg, en help een mysterie oplossen!
2018 is al het derde jaar van het eendenkuikenproject: 'citizen science', waarbij waarnemers in het hele land kuikens tellen en volgen om te achterhalen waarom de wilde eend in ons land achteruit gaat. Dat kan inmiddels zelfs via een speciale KuikenTeller-app.
Wat voor effect heeft eendjes voeren op de waterkwaliteit? En waar ligt de grens tussen onschuldige hobby en massaal dumpen?
Sven Teurlincx (Aquatische Ecologie) heeft al tientallen meldingen binnen voor zijn 'citizen science' project, dat erachter moet komen wat er zo allemaal in het water belandt en wat het eventuele verband is met troebel water en giftige algen.
